O
Wlad Pwyl
Heddiw
yw'r trydydd o fis Mai. Ydyn ni'n dathlu Gŵyl Genedlaithol o Drydydd
o Fai, achos o fabwysiadu ein cyfansoddiad cyntaf ar y trydydd o Fai
1791. Yr ail gyfansoddiad o'r fath yn y byd oedd e, ar ôl i hwn o'r
Unol Daleithiau'r America. Roedd e'n cael ei greu gan Stanisław
August Poniatowski, y brenin cyfoes, a phedwar pendefig: Stanisław
Małachowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj a Stanisław Staszic,
gyda chyfranogiad o Scipione Piattoli. Roedd mabwysiadu yn ddyrys
iawn achos roedd y grŵp mawr o elynion sydd yn ffurfio wedyn
cydffederasiwn y Targowica ym mis Mai 1792. Ar ben hynny, gofynnon
nhw Rwsia am yr ymyriad. Torrodd y fyddin Rwsiaidd ar y Weriniaeth o
Ddwy Genedl a gorfododd y brennin i roi'r gorau. Roedd y Cyfansoddiad
o Drydydd o Fai yn cael ei ddiddymu ym mis Medi 1792 ond parheuodd e
fel yr enghraifft o gyfraith genedlaethol. Sefydlodd yr Ŵyl yn 1919
ond roedd hi'n cael ei chanslo yn 1946 gan y llywodraeth comiwnyddol.
Ar y diwedd, ail-gyfansoddwyd hi yn 1990.
Llun
gan Jan Matejko „Konstytucja 3 Maja 1791 roku”
Dziś
jest trzeci maja. Obchodzimy Narodowe Święto Trzeciego Maja z
okazji uchwalenia naszej pierwszej konstytucji 3 maja 1791 roku. Była
to druga konstytucja tego typu na świecie, po tej ze Stanów
Zjednoczonych Ameryki. Została ona utworzona przez Stanisława
Augusta Poniatowskiego, ówczesnego króla, oraz czterech
szlachciców: Stanisława Małachowskiego, Ignacego Potockiego,
Hugona Kołłątaja i Stanisława Staszica, przy współudziale
Scipione Piattolego. Uchwalenie było bardzo trudne z powodu
istnienia dużej grupy przeciwników, którzy następnie utworzyli
Konfederację Targowicką w maju 1792 roku. Na dodatek poprosili oni
Rosję o interwencję. Armia rosyjska uderzyła na Rzeczpospolitą
Obojga Narodów i zmusiła króla do poddania się. Konstytucja
Trzeciego Maja została anulowana w sierpniu 1792 roku jednak
przetrwała jako przykład prawa narodowego. Święto ustanowiono w
1919 roku, jednak zostało ono zlikwidowane w 1946 przez rząd
komunistyczny. Na koniec zostało restytuowane w 1990 roku.
No comments:
Post a Comment